Endometriozis - teoriler hastalığı!

Endometriozis tanım olarak rahim içindeki bez ve destek dokularının karın duvarı zarı, yumurtalık, bağırsak ve diğer karın içi organları üzerinde yerleşmesi olarak tanımlanabilir.

Endometriozisin kesin oluşum mekanizması bilinmesede bazı risk faktörleri mevcuttur. Anne ve kız kardeşlerde endometriozis hikayesi varlığı, doğumsal bazı rahim anomalileri, adet kanamasının yoğun olması, ilk adetinin erken yaşta olması ve fast-food tarzı beslenme alışkınlıkları olası nedenlerdir.

Endometriozisde şiddetli adet ağrısı, cinsel beraberlik sırasında ve tuvalet ihtiyacının giderilmesi sırasında ağrı ve bazen de ultrasonografi sırasında yumurtalıklarda görülen çikolata kistleri en sık karşılaşılan belirtilerdir.

Endometriozisde ağrı varlığında ilk tedavi seçeneği tıbbi tedavilerdir. Ancak tıbbi tedaviye cevap alınamadığı durumlarda cerrahi seçenekler değerlendirilmelidir. Bu durumun istisnası %1 oranında görülen kanser riskidir. Bu bakımdan ultrasonografi ile yapılacak değerlendirme ile kötü ve iyi huylu ayrımı yapılmaya çalışılır. Ek olarak HE4 gibi bazı belirteçlerden fayda sağlanabilir.

Endometriozis ve infertilite (gebe kalamama)

Endometriozis varlığında gebe kalma problemide eşlik ediyorsa en uygun stratejiyi belirlemek açısından çok tartışılan alanlardan birine girilmiş demektir.

Temel yaklaşım prensipleri şu şekilde ifade edilebilir: (i) yumurtalık rezervinde azalma olmadığından emin olunmalıdır, (ii) tüplerin normal olduğu gösterilmelidir, (iii) kanser şüphesi dışlanmalıdır. Erken evre endometriozis ancak laparoskopi gibi bir cerrahi sırasında saptanabileceği için uygun stratejiyi ifade etmek mümkün değildir. Hastada erken endometriozisden şüphelenilmesi durumunda laparoskopi yapılması ameliyatın olası risklerinden dolayı önerilmese de başka bir sebepten yapıldı ise endometriozis lezyonlarına müdehale edilmesi kendiliğinden gebelik şansını artırabilir.

İleri evre endometriozis veya çikolata kisti varlığında ise kanser riski ekarte edildikten sonra cerrahiden olabildiğince kaçınılmalı ve hastanın en hızlı şekilde gebeliğe ulaşabileceği tedavi stratejisi belirlenmelidir.